بدن ما بیشتر از میکروب تشکیل شده تا سلول‌های انسان

ما بیشتر میکروب هستیم تا انسان

دانشمندان می‌گویند بیشتربدن ما را موجودات میکروسکوپی تشکیل می‌دهند وفقط ۴۳ درصد بدن انسان از سلول‌های انسانی تشکیل شده است.

شناخت هرچه بیشتر این مجموعه موجودات میکروسکوپی (ویروس، میکروب، قارچ و آرکیا) که درکل "میکروبیوم" یا یا "ریزاندامگان همزیست" نامیده می‌شود، به درک بهترما از بیماری‌های مختلف ازانواع آلرژی گرفته تا پارکینسون کمک می‌کند.

دانشمندانی که دراین حوزه کارمی‌کنند هم این پرسش را مطرح می‌کنند که انسان بودن به چه معناست وهم روی روش‌های درمانی نوآورانه کارمی‌کنند.

پروفسور روت لی مدیر بخش علوم میکروبیوم موسسه ماکس پلانک می‌گوید: "میکروبیوم برای سلامت انسان ضروری است. بدن انسان فقط ازسلول‌های انسان تشکیل نشده است."

جای جای بدن انسان پوشیده ازموجودات میکروسکوپی است، هرچه خود را بشویید و ضدعفونی کنید میکروب‌ها باقی خواهند ماند. این موجودات میکروسکوپی بیشتراز هرجای دیگردراعماق تاریک وپیچ در پیچ وکم اکسیژن روده‌های ما زندگی می کنند.

پروفسور راب نایت، از دانشگاه سن دیه‌گو کالیفرنیا به بی‌بی‌سی می‌گوید: "ما بیشتر میکروب هستیم تا انسان."

اما به جز تعداد سلول، ما ازنظرژنتیکی هم در بدن خود دراقلیت هستیم.

ژنوم (مجموعه ژن‌های) انسان، از ۲۰ هزار ژن تشکیل شده است. "اما مجموعه ژن‌های موجودات میکروسکوپی بدن ما، رقمی بین دو تا بیست میلیون ژن می‌شود."

سارکیس مازمانیان، میکروب‌شناس "مؤسسه فناوری کالیفرنیا" می‌گوید: "ما فقط یک نقشه ژنتیکی نداریم بلکه یک نقشه ژنتیکی دوم هم داریم که ژنوم میکروبیوم‌هاست و فعالیت بدن ‌ما را بهتر می‌کند. به نظر من آنچه ما انسان‌ها را تشکیل می‌دهد، ترکیبی است از دی‌ان‌ای ما و دی‌ان‌ای میکروب‌های بی‌ضرری که دربدن ماست."

ساده انگاری است اگرفکرکنیم که این همه موجودات میکروسکوپی بدون وظیفه و فایده خاصی در بدن ما وجود دارند.

علم دائم درحال کشف نقش میکروبیوم‌ها در کاردستگاه گوارش، تنظیم سیستم ایمنی و مبارزه با بیماری‌ها و نقش آنها درتولید ویتامین‌های لازم است.

پروفسور نایت می‌گوید: "ما اخیرا دریافته‌ایم که چگونه این موجودات میکروسکوپی به شکلی باورنکردنی به سلامت ما ارتباط دارند."

به این ترتیب ما باید درباره دنیای میکروب‌ها جوردیگری فکرکنیم. تا امروزرابطه ما با میکروب‌ها بیشتررابطه‌ای خصمانه بوده است.

میدان نبرد میکروبی

آنتی‌بیوتیک‌ و واکسن‌، سلاح‌های ما برای مبارزه با آبله، سل و استافیلوکوک طلایی مقاوم به متی سیلین ( MRSI) به شمارمی‌روند.

این مبارزه نتیجه خوبی داشته و زندگی بسیاری را نجات داده است اما برخی از محققان نگرانند که دراین مبارزه با باکتری‌های شرور، "باکتری‌های خوب" هم ناخواسته صدمه دیده‌اند.

پروفسور لی می‌گوید: "در پنجاه سال گذشته کار فوق العاده‌ای در نابودی بیماری‌های واگیرانجام داده‌ایم. اما درمقابل به طورگسترده و وحشتناکی با افزایش انواع بیماری‌های سیستم ایمنی و آلرژی رو به روشده‌ایم."

تحقیق درباره میکروبیوم‌ها باعث می‌شود بفهمیم که چه تغییراتی درآنها ایجاد می‌شود و این می‌تواند موفقیت ما را در جنگ با عوامل بیماری‌زا بیشتر کند بخصوص اکنون که با یک بیماری تازه مواجه هستیم که باید راه درمان آنها را بیابیم."

میکروبیوم‌ها با بیماری‌های التهابی روده و پارکینسون و تاثیرداروهای ضد سرطان، شیمی درمانی وحتی افسردگی و اوتیسم هم مرتبط دانسته می‌شوند.

چاقی یک مثال دیگر است. مشخص شده که سابقه خانوادگی و سبک زندگی نقش مهمی در چاقی دارد اما میکروب‌های مفید چی؟

خوردن انواع همبرگروشکلات هم باعث چاقی می‌شود هم بر نوع میکروب‌هایی که در دستگاه گوارش تولید وتکثیر می‌شوند تاثیرمی‌گذارد.

از کجا معلوم که ترکیب نامناسب میکروب‌هایی که متابولیسم غذا را در بدن انجام می‌دهند باعث چاقی نمی‌شود؟

پروفسور نایت موش‌هایی را درآزمایشگاه مطالعه کرد که در استریل‌ترین محیطی که دردنیا وجود دارد به دنیا آمده‌اند. این موش‌ها درتمام مراحل زندگی‌شان کاملا به دور ازهرگونه میکروب بوده‌اند.

پروفسور نایت می‌گوید: "ما توانستیم نشان دهیم که اگراز نمونه مدفوع افراد چاق یا لاغر، باکتری‌ها را جدا کنیم واین باکتری‌ها را به بدن موش‌ها منتقل کنیم، موش‌ها بر اساس اینکه باکتری را ازکدام یک ازانسان‌ها گرفته‌اند چاق یا لاغرمی‌شوند."

تزریق باکتری افراد لاغربه موش‌های چاق حتی باعث کم شدن وزن آنها می‌شود.

پروفسور نایت می‌گوید: "نتیجه خیلی جالبی است اما اکنون سوال این است که آیا این آزمایش درانسان هم قابل اجرا است یا نه."

جامعه پزشکی بسیار امیدوار است که بتواند از میکروب‌ها به عنوان داروهای تازه استفاده کند: "میکروب به مثابه دارو."

گنجینه اطلاعات

با دکتر ترفر لالی، درموسسه "ولکام تراست سانگر" که یک موسسه تحقیقات ژنتیکی دربریتانیا است، دیدارکردم. او دراین موسسه تلاش می‌کند که میکروبیوم کامل افراد سالم وافراد بیماررا کشت دهد.

او می‌گوید بیماری ممکن است باعث حذف برخی موجودات میکروسکوپی شود و هدف این است که دوباره آنها را وارد بدن کنیم:

"هر روزشواهد بیشتری نشان می‌دهند که ترمیم میکروبیوم یک فرد می‌تواند به مداوای بیماری‌هایی مانند کولیت اولسراتیو، نوعی بیماری التهابی روده منجرشود."

"فکر کنم برای بیشتر بیماری‌هایی که ما درباره‌شان تحقیق می‌کنیم به ترکیب شاید ده یا ۱۵ نوع میکروب مختلف نیاز باشد."

علم داروهای میکروبی، درمراحل اولیه خود است اما بسیاری ازمحققان معتقدند که بررسی و نظارت برمیکروبیوم بدن خیلی زود به کاری رایج تبدیل می‌شود چون مانند گنجینه‌ای طلایی -البته به رنگ قهوه‌ای- از اطلاعات مربوط به سلامتی است.

پروفسور نایت می‌گوید: "خیلی دشواراست که فکر کنیم که هرقاشق کوچک ازمدفوع انسان، حاوی آنقدراطلاعات مربوط به دی‌ان‌ای میکروب‌های بدن است که برای ذخیره کردن آن به چند تن دی وی دی لازم است."

"درحال حاضرما با هربارسیفون کشیدن همه این اطلاعات را نابود می‌کنیم."

"بخشی ازچشم‌انداز آینده این است که در زمانی نچندان دور، وقتی سیفون را می‌کشیم، اطلاعات مدفوع ثبت و وضعیت سلامتی ما مشخص شده باشد. این تحولی بسیار بزرگ خواهد بود."

بیشتر بخوانید:

• بزرگ ترین نقشه میکروبی بدن در '
• آنتی‌بیوتیک 'جادویی 'برای مبارزه با میکروب‌های مقاوم ساخته شده است
• یک بوسه و انتقال '۸۰ میلیون میکروب'
• مقاومت به آنتی‌بیوتیک یعنی چه؟ #ازمابپرس